نقد و بررسی اجمالی BenQ XR3501 Monitor 35 Inch
مانتیور «XR3501» محصولی از شرکت «بنکیو» (BenQ) است. این مانیتور تصویری خمیده دارد و نسبت تصویر در آن کمی با مانیتورهای رایج متفاوت است. این تصویر در نسبت 21:9 ارائه میشود و تصویری فوق عریض به حساب میآید. شعاع انحنای تصویر در XR3501 برابر 2000R است و تصویر عظیم 35 اینچی را در اختیار شما قرار میدهد. پنل مانیتور از نوع AMVA است و از نور پسزمینهی LED استفاده میکند. رزولوشن تصویر 1080 × 2560 پیکسل است و میتوان به اندازهی تقریبی دو مانیتور عادی در آن فضای کاری داشت. خمیده بودن مانیتور و سرعت بروزرسانی تصویر 144 هرتزی این مانتیور، آن را برای اجرای بازیهای کامپیوتری ایدآل کردهاند. وجود 20 سطح متفاوت از روشنایی و همچنین موتور Black eQualizer از فناوریهای انحصاری بنکیو هستند که در این مانیتور به کار رفتهاند. موتور Black eQualizer کاری میکند تا قسمتهای تیرهی تصویر به میزان جزئی روشن شوند تا جزئیات پنهان در آنها از دید بازیکننده مخفی نماند. زاویهی دید عالی 178 درجهای و زمان پاسخگویی 4 میلیثانیهای از اصلیترین مشخصههای مانیتور XR3501 هستند. برای این مانیتور 2 عدد پورت HDMI، یک پورت DP و یک پورت mini DP در نظر گرفته شده که همگی پورتهای نسل جدید هستند و به راحتی به هر کارت گرافیکی مدرنی وصل میشوند. مانیتور XR3501 از انتخابهای اصلی کسانی خواهد بود که به دنبال یک مانیتور خوب مخصوص بازی میگردند.
- رزولوشن تصویر 1080 × 2560
- تصویر منحنی و زاویه دید گسترده
- نسبت تصویر مناسب 21:9 برای بازی
نقد و بررسی تخصصی
انسان در ناخودآگاهاش به ایستایی گرایش دارد و بیاختیار دنبال حاشیهی امنی میگردد که ساخته و پرداختهی ذهناش است. همه به یاد داریم که مدتها طول کشید تا شاهد گذار از نمایشگرهای مربعی (۴:۳) به نمایشگرهای عریض (۱۶:۹) باشیم. این اتفاق در کشورمان با سرعت بسیار کمتری در مقایسه با کشورهای اروپایی و آمریکایی رخ داد. یکی از دلایل اصلی این روند کند هم قیمت بالای این تلویزیونها و مانیتورهای خوش رنگ و لعاب بود. اما بههرحال این اتفاق رخ داد و حالا قریب به اتفاق کاربرانی که قصد خرید مانیتور یا تلویزیون جدید دارند، این محصولات جدید را (که با گذر زمان قیمت منطقیتری هم پیدا کردهاند) در نظر میگیرند.
نمایشگرهای ۱۶:۹ به یک استاندارد تبدیل شدهاند. در وضعیتی که شاهد آرام شدن بازار نمایشگرها هستیم، چند تولیدکنندهی پنل نمایشگر تصمیم گرفتهاند محصولاتی متفاوت را روانهی بازار کنند و از این طریق نشان دهند هنوز ظرفیت تغییر الگوهای مصرف در این بازار وجود دارد. موج جدید بهراه افتاده قصد دارد روی علاقهی مصرفکنندهها به صفحههای عریض تمرکز و نمایشگر عریضتری را به آنها ارایه دهد. این نمایشگرهای جدید با نسبت تصویر ۲۱:۹ تولید شدهاند و تصویری کاملا سینمایی ارایه میدهند. تولیدکنندههای مانیتور بر این باورند که مخاطب اصلی چنین محصولی غالبا بازیکنندهها یا بهقول خودمان گیمرها هستند؛ به همین خاطر هم فعلا قصد انجام تبلیغات گسترده روی چنین نمایشگرهایی را ندارند.
برای بازی، از دل بازی
سخن از بازیکنندهها به میان آمد. معمولا بازیکنندهها از آن دسته کاربرانی هستند که نیازهایشان با آنچه کاربران عادی دنبالاش میگردند، متفاوت و حتی فراتر از آن است؛ هم از نظر هزینهای که صرف تهیهی سختافزارهای مورد نیازشان میکنند و هم از نظر کیفیتی که همیشه بهدنبالاش میگردند. عموما بازیکنندهها محصولاتی با کیفیت و کاربری فوقالعاده میخواهند تا از این طریق بتوانند لذتی که از بازی کردن میبرند را به بالاترین سطح ممکن برسانند. در این میان «بنکیو» (BenQ) که برای اکثر علاقهمندان به سختافزار رایانههای شخصی نامی آشناست با طراحی هر محصول جدید، استانداردهایاش را هم چند مرحله ارتقا میدهد تا همیشه حرفی برای گفتن داشته باشد. حالا بنکیوی نام آشنا، با مانیتور XR3501 وارد بازی جدیدی شده و آنگونه که از مشخصات محصول جدیدش برمیآید، از قواعد بازی ساخت محصولات مخصوص بازیکنندهها، بهخوبی آگاه است.
مدل XR3501، یک مانیتور ۳۵ اینچی خمیده (Curved) است که دقت تصویری برابر با ۱۰۸۰ × ۲۵۶۰ پیکسل دارد؛ زمان پاسخگویی تصویر این مانیتور هم (از خاکستری به خاکستری) ۴ میلی ثانیه است. در این مانیتور از یک پنل ۸ بیتی AMVA استفاده شده که نرخ بروزرسانی تصویر (Refresh Rate) شگفتانگیز ۱۴۴ هرتز را در اختیار کاربر قرار میدهد. پنل ۳۵ اینچی XR3501 ساخت شرکت AU Optronics است که در آن از LEDهای سفید برای نور پسزمینه استفاده میکند و بههمین خاطر قادر است دامنهی رنگ sRGB را پوشش بدهد. با در نظر گرفتن این نکته که اکثر مانیتورهای امروزی از نرخ بروزرسانی تصویر ۶۰ یا ۷۵ هرتز استفاده میکنند، طراحی و تولید یک مانیتور ۱۴۴ هرتزی، آن هم از نوع خمیدهاش میتواند دستاوردی بزرگ برای بنکیو بهحساب بیاید. این نرخ بروزرسانی تصویر باعث میشود در صحنههای اکشن و خیلی سریع، با تصاویری نرم و واضح مواجه شویم که در کمتر مانیتوری میتوان آنها را مشاهده کرد.
البته در این مانیتور خبری از فناوریهای فریسینک (FreeSync) یا G-Sync نیست؛ موضوعی که میتواند برای بازیکنندههای رایانههای شخصی، جالب نباشد. زمان پاسخدهی چهار میلیثانیهای، در کنار عدم وجود فناوریهای هماهنگساز بین نرخ بروزرسانی تصویر مانیتور و کارتگرافیگی، از جمله عواملی هستند که باعث میشوند به قابلیتهای این مانیتور در انجام بازیهای رایانهای شک کنیم. آنهم با وجود محصولات مشابهی که شرکتهای رقیب راهی بازار میکنند. در چنین شرایطی، مانیتور بنکیو بلافاصله خمیدگی و ۱۴۴ هرتزی بودناش را به رخ میکشد و تلاش میکند با فناوری تولید نمایشگری که بازیکنندهها را در دنیای بازی غرق میکند، خودش را از مهلکه برهاند.
البته بنکیو دو ویژگی دیگر هم برای XR3501 در نظر گرفته است: اولی وجود ۲۰ سطح از درخشندگی رنگ (Color Vibrance) است و دومی موتور هماهنگساز رنگ مشکی (Black eQualizer Engine). قابلیت هماهنگساز رنگ مشکی باعث میشود در صحنههای تیره و تاریک، آن قسمت از تصاویر که حسابی تاریک هستند، کمی روشنتر بهنظر برسند؛ بدون اینکه در میزان نور نقاط روشن، تغییری ایجاد شود.قابلیت دیگری که در این مانیتور بهکار رفته تا آن را برای بازیکنندهها جذابتر کند، استفاده از سه پروفایل تصویر مخصوص بازی است. مثالا کاربر میتواند برای بازیهای اکشن اولشخص (FPS) یا بازیهای اتومبیلرانی (Racing) یکی از پروفایلهای تصویر را انتخاب کند. به این ترتیب بازیکننده میتواند تنظیمات بهینه و دلخواهاش را برای سبکهای مختلف بازی درنظر بگیرد. دو حالت Custom با قابلیت شخصیسازی هم برای این مانیتور در نظر گرفته شده که با انتخابشان میتوان تنظیمات گاما، درخشندگی رنگ و هماهنگساز رنگ مشکی را به دلخواه تغییر داد و ذخیره کرد. امکان انتخاب این پروفایلهای تصویر هم مثل سایر پروفایلهای از پیش آماده، همیشه برای کاربر فراهم است.
طراحی و ساخت
XR3501، یک مانیتور خمیده است. خمیده بودن بهخودی خود ویژگی جذابی است و حداقل برای اولین تجربهی کاربری، تمام بازیکنندهها را به هیجان میآورد. البته خمیده بودن مانیتورها در ابعاد کوچک، ضروری نیست. زیرا در نمایشگرهای کوچک، کاربر کاملا بر تصویر و محتوای در حال نمایش مسلط است و بهراحتی میتواند در جریان آنچه رخ میدهد، قرار بگیرد. حتی کروی بودن زاویهی دید انسان هم نمیتواند دلیل قانعکنندهای برای استفاده از چنین نمایشگرهایی در ابعاد کوچک باشد. اما زمانی که از سایز ۳۵ اینچی با نسبت تصویر ۲۱:۹ سخن میگوییم، شرایط فرق میکند. در نمایشگرهایی مثل XR3501 که تصویر کشیدهتر از حالت معمولی است، وجود یک صفحهی خمیده که کاربر را در مرکز وقایع قرار بدهد، به یک «نیاز» تبدیل میشود. حتما میپرسید چرا؟ چون در حالت عادی نمیتوان بر وقایعی که در صحنه میگذرد مسلط بود و در صورتی که کاربر به وقایعی که در یکسوم کناری میگذرد نگاه کند، عملا اتفاقات دوسوم دیگر را از دست میدهد. این دلیل بهظاهر قانعکننده باعث شده است تا بنکیو متقاعد شود مانیتور XR3501 را بهصورت خمیده طراحی و تولید کند.
میزان خمیدگی این مانیتور ۲۰۰۰R است. این عدد به ما میگوید اگر این صفحهی خمیده را قطاعی از یک دایره فرض کنیم و بخواهیم با کنار هم گذاشتن تعدادی از این مانیتورها، یک دایرهی کامل تشکیل دهیم، شعاع این دایره ۲۰۰۰ میلیمتر (۲ متر) خواهد بود. به این ترتیب با در نظر گرفتن محیط بیرونی ۸۵۳ میلیمتری این قطاع، میتوان محیط دایرهای به شعاع ۲۰۰۰ میلیمتر را محاسبه کرد. محیط چنین دایرهای ۱۲٫۵۶۶ میلیمتر خواهد بود که با تقسیم آن بر عدد ۸۵۳ (محیط یک مانیتور) به عدد ۱۴٫۷۳ میرسیم. بنابراین برای شکل دادن دایرهای که از کنارهم قرارگرفتن مانیتورهای XR3501 شکل گرفته باشند به ۱۴٫۷۳تا از این مانیتورها نیاز داریم.
بنکیو ادعا میکند این مانیتور از بیشترین قوس در میان مانیتورهای خمیده برخوردار است. البته سامسونگ و الجی مدلهایی با انحنای ۴۰۰۰R تولید کردهاند که از نظر میزان انحنا در مقابل نمایندهی بنکیو کم میآورند؛ چون در اینجا عدد R بزرگتر لزوما به معنای انحنای بیشتر نیست؛ با بزرگتر شدن شعاع این دایرهی فرضی، میزان انحنای قطاعهای تشکیلدهندهی شعاع کمتر میشود و در نتیجه با مانیتور تختتری مواجه خواهیم شد. چنین مانیتوری با نسبت تصویر و انحنایش، احتمالا تعداد زیادی از کاربران را به یاد پردههای سینمای آیمکس (IMAX) و تجربهی ناب تماشای فیلم در این سینماها میاندازد. جدا از بحث R و تعداد مانیتورهایی که باید کنارهم قرار بدهیم، مانیتور بنکیو XR3501 با انحنای جذاباش موفق شد توجهمان را بهخودش جلب کند. موقع اجرای بازیهای کامپیوتری آنقدر در دنیای بازی فرو رفتیم که فراموش کردیم با مانیتور بنکیو است که امکان تجربهی چنین تصویری فراهم شده است.
حاشیهی قاب مانیتور کمی ضخیم است و توی ذوق میزند؛ اما غیرقابل تحمل نیست. حاشیهی ضخیم تنها در شرایطی به یک مشکل واقعی تبدیل میشود که بخواهید ترکیبی چندتایی از این مانیتورها را کنار هم بچینید؛ درآن صورت به دلیل فاصله افتادن میان تصاویر مانیتورها، مشاهدهی تصاویر بهنمایش درآمده آزاردهنده میشود. پایهی Y شکلی که برای سرپا نگه داشتن این مانیتور بزرگ در نظر گرفته شده است، در نگاه اول از جنس استیل توپر بهنظر میرسد. اما کافی است مانیتور را برگردانید (برای وصل کردن کابلها به مانیتور ناچار به این کار میشوید) تا متوجه شوید که این پایه از جنس استیل نیست و تنها یک لایه روکش کروم روی بدنهی فلزی آن پوشانده شده است. ولی با همهی این اوصاف، پایه زیبایی خاص خودش را دارد و میتواند با استحکام بالا و بهشکل مطمئن وزن مانیتور را تحمل کند.
در مانیتور XR3501 بهلطف پایهای که برایاش طراحی شده است، تنها میتوان زاویهی دید عمودی (Tilt) را تغییر داد و خبری از تغییر ارتفاع و دستکاری زاویهی دید افقی (Pan) نیست. بنکیو در پاسخ به گله و شکایتهای وارد شده به این موضوع به ذکر این نکته کفایت کرده است که مانیتورهای خمیده نیازی به این قابلیت ندارند و از هر زوایهای میتوان تصویر شفاف و واضحی را مشاهده کرد. البته ادعای مطرح شده صحت دارد و نهتنها در زوایای تند کناری، بلکه در زاوایههای تند عمودی هم اشکالی در تصویر بهنمایش درآمده توسط مانیتور، دیده نمیشود. در قسمت میانی پایه، حفرهی دایرهای نسبتا بزرگی به سبک و سیاق کامپیوترهای آیمک (iMac) به چشم میخورد. کاربر میتواند از این حفره برای مدیریت کابلهایی که به مانیتور وصل میشوند، استفاده کند. البته با وجود این حفره که نقشی کاربردی هم دارد، ظاهر جلویی و پشتی مانیتور شیک بنکیو بههم نمیریزد. پیشتر گفتیم که این حفره مشابه نمونهی استفاده شده در آیمک است؛ با این تفاوت که بنکیو عادت دارد دور تا دور این حفره را با یک حلقهی پلاستیکی قرمز رنگ تزیین کند تا کاربلدها و کسانی که با تولیدات این برند آشنایی دارند، بتوانند از دور هم به بنکیو بودن مانیتور پی ببرند. این حفره با رنگ قرمز دورش، امضای کار بنکیو است. مانیتور خمیدهی بنکیو را در حالت عادی نمیتوان روی دیوار نصب کرد؛ بلکه باید با تهیهی یک کیت مخصوص از بنکیو، پشتیبانی از براکت ۱۰۰ میلیمتری VESA (ویسا) را به مانیتور اضافه کرد.
پورتها و امکانات ارتباطی
در مانیتور XR3501 خبری از پورتهای VGA و DVI نیست و هرچه هست، پورتهای جدید و بهروز است. دو پورت HDMI نسخه ۱٫۴ و درگاههای دیسپلیپورت (DP) نسخهی ۱٫۲ سایز اصلی و مینی دیسپلیپورت (mDP) نسخه ۱٫۲ تنها بضاعت ارتباطی این مانیتور هستند. البته با وجود اینکه بهنظر میرسد تعداد و تنوع این درگاههای ارتباطی کم است، در عین حال هیچ کم و کاستی در استفاده از آنها احساس نخواهید کرد. بنکیو با این تصمیم عملا کاری کرده تا تنها کاربران حرفهای XR3501 را انتخاب کنند. ۱۴۴ هرتزی هم که برای نرخ بروزرسانی تصویر محصول جدید بنکیو اعلام شده، تنها در صورت استفاده از درگاههای دیسپلیپورت و مینی دیسپلیپورت در اختیار کاربران قرار میگیرد؛ اما چنانچه بخواهید از HDMI استفاده کنید، به دلیل محدودیت پهنای باند این پورت، به ۶۰ هرتز محدود خواهید شد.
در کنار پورتهای ورودی تصویر، جکهای ۳٫۵ میلیمتری ورودی صدا، خروجی اسپیکر و خروجی هدفون قرار داده شدهاند تا بتوانید به سادگی و بدون دردسر، سیستمهای صوتیتان را به کامپیوتر وصل کنید. شاید تنها ایرادی که بتوان به پورتهای ارتباطی این مانیتور گرفت، دشواری وصل کردن کابلها به بدنه است. برای وصل کردن هرکدام از کابلها مجبور میشوید خم شوید و به پشت مانیتور بخزید تا بتوانید به پورت مورد نظرتان، دسترسی پیدا کنید. این پورتها، عمود بر سطح زمین و موازی با بدنهی مانیتور طراحی شدهاند و به دلیل نبود دید کافی، وصل کردن کابلها دشوار میشود. البته عدم استفاده از یک جفت اسپیکر حداقل دو واتی، یکی دیگر از مشکلات جدی این مانیتور است که بودنشان میتوانست از XR3501 محصول به مراتب بهتری بسازد. در قسمت پایینی پنل پورتها و با فاصلهی کمی از آنها، گیرههای مدیریت کابل (Cable Management) قرار گرفتهاند؛ طوری که برای هرکابل یک گیرهی نگهدارنده در نظر گرفته شده است. در نهایت بنکیو سلیقه به خرج داده و درپوشی دایرهای شکل برای پنل اتصال پورتها در نظر گرفته است. با قرار گرفتن این درپوش در جایگاهاش، قسمت پشتی بدنه دوباره به حالت یکپارچهی محدب خود برمیگردد.
پنل کنترلی مانیتور
بنکیو بهخاطر پنلهای کنترلی که در اختیار کاربراناش قرار میدهد، شهرت دارد. این پنل به واسطهی دکمههای گردی که زیر بدنه قرار گرفتهاند، در دسترس کاربران قرار میگیرد. اما این دکمهها از کیفیت ساخت آنچنانی برخوردار نیستند و موقع فشرده شدن صدای کلیک نسبتا بلندی تولید میکنند. علاوه بر این، دسترسی به این قسمت از مانیتور کمی دشوار است. البته هر چند طراحان بنکیو سعی کردهاند با حک کردن یک نقطه برای هر کلید به کاربر در پیدا کردنشان کمک کنند. اما در صورتی که کاربر بخواهد با زاویهی کمی نسبت به مانیتور تنظیمات دلخواهاش را انجام بدهد، این نقطههای راهنما مفید واقع نمیشوند و پس از مدتی اشتباههای مکرر در فشردن کلیدها به امری طبیعی تبدیل میشود. نکتهی مثبتی که در طراحی این پنل وجود دارد ورود به منوی تنظیمات سریع با فشردن هر کلید از این مجموعهی ششتایی است.
یکی از قابلیتهای جذابی که بنکیو برای این مانیتور بزرگ درنظر گرفته، امکان تقسیم نمایشگر از وسط به دو نیم (Split Screen) است. با انتخاب این قابلیت میتوان دو تصویر از دو ورودی مجزا را بهصورت نیمصفحه در مانیتور مشاهده کرد. بنکیو با این حرکت سعی داشته تا حرفهایها را هم مجاب به خرید XR3501 کند. به باور بنکیو میتوان بهجای تهیهی دو مانیتور جداگانه از این قابلیت مانیتور XR3501 استفاده کرد و در صفحهای بزرگ به تولید محتوای دیجیتالی پرداخت. این قابلیت با عنوان PIP در منوی تنظیمات قابل انتخاب است.
امکان تنظیم میزان روشنایی، کنتراست، گاما، دمای رنگ، شارپنس (Sharpness) و تنظیماتی از این قبیل به سادگی در اختیار کاربر قرار میگیرد. پروفایلهای تصویری که در مانیتورهای بنکیو با عنوان Picture Mode معرفی میشوند را پیش از این معرفی کردیم. سه حالت اختصاصی بازی، حالت استاندارد، عکس (Photo)، فیلم (Movie) و sRGB از حالتهای قابل انتخاب از پیش آمادهای هستند که میتوان به سرعت انتخابشان کرد. اما دو پروفایل دیگر با عنوان کاستوم (Custom) هم وجود دارد که برای کاربران حرفهای در نظر گرفته شده است. در حالت کاستوم آزاد هستید تا یک پروفایل تصویری مطابق با نیازهایتان ایجاد و ذخیره کنید. در حالت اولیه و زمانی که مانیتور را برای اولین بار روشن میکنید، پروفایل استاندارد فعال است؛ اما پروفایل sRGB میتواند بهترین انتخاب برای کسانی باشد که نمیخواهند خودشان را درگیر اصطلاحات پیچیدهی فنی کنند.
کارایی و جمعبندی
XR3501 انحنایی دوست داشتنی دارد؛ با این وجود، بسیاری از کاربران هنوز میپرسند دلیل اصلی طراحی و تولید مانیتورهای خمیده چیست؟ در پاسخ به این کاربران باید گفت مانیتورهای خمیده حتی در لایههای بالایی هرم نیازهای اساسی بازیکنندهها هم جایگاهی ندارند. البته باید به این نکته هم اشاره کرد که با وجود افت قیمتی که در مانیتورهای خمیده بهچشم میخورد، هنوز هم استقبال چندانی از آنها نمیشود. اما تجربهی بازی کردن و فیلم دیدن روی این صفحههای قوسدار، یکی از آن تجربههای ناب و نادری است که میتواند برای هر کاربری جذابیت داشته باشد.
در نهایت، انتخاب به ارزشگذاری مخاطب و اولویتهایی که در ذهناش دارد، برمیگردد. اگر برای شما فناوریهای G-Sync و FreeSync یک «باید» است، دیگر نیازی به ادامهی بحث نیست؛ باید سراغ یک مانیتور دیگر بروید. اگر به رزولوشن و دقت تصویر بیشتر بها میدهید باید توجه داشته باشید که دقت تصویر این مانیتور عملا ۱۰۸۰p است؛ ولی بههرحال باید این نکته را هم در نظر داشت که یک کارتگرافیک ارزان قیمت هم میتواند تصویری با فریمریت بالا برای استفاده با این مانیتور، پردازش کند.
مانیتورXR3501 با وجود پنل AMVA به کار رفته درآن، تصویری شفاف با کنتراست بالا ارایه میدهد. ممکن است تصویر این مانیتور به کیفیت و شفافیت نمایشگرهای امولد (AMOLED) نباشد؛ اما این تصویر به هیچ وجه ناامیدکننده نیست و گاهی حسابی هیجانزدهتان هم میکند. فناوری «هماهنگکنندهی رنگ مشکی» از نقاط قوتی است که میتوان حسابی روی آن مانور داد. بهرحال نمیتوان کیفیت خوب تصویر XR3501 را انکار کرد یا از آن بد گفت. در مجموع درست است که این مانیتور هنوز هم قیمت بالایی دارد، اما میتواند انتخابی خاص برای کاربرانی باشد که محصولات خاص را دوست دارند. شک نکنید اگر سیستم خیلی حرفهای و گران مخصوص بازی دارید، مانیتور XR3501 میتواند یکی از نمایندههای اصلی همراهی آن باشد.