نقد و بررسی اجمالی Lotos Semisyntetic 10W-40 Car Engine Oil 4L
روغن‌موتور خودروی «لوتوس» (Lotos) مدل «Semisyntetic چهارلیتری 10W-40»، محصولی بسیار پیشرفته با قابلیت‌های فراوان است که از کیفیت ساخت بسیار بالایی هم بهره می‌برد. این روغن‌موتور چهارفصل، مخصوص خودروهای با حجم مطلوب 4لیتر و مناسب سواری‌های بنزینی با فناوری موتور تولیدشده تا انتهای سال 2010 میلادی است. این روغن‌موتور، برای موتورهای بنزینی پرفشار طراحی شده و با خودروهای تنفس طبیعی و توربوشارژ سازگاری کامل دارد. از دیگر مشخصات این مدل می‌توان به تاییدیه‌ی مرسدس بنز و فولکس اشاره کرد. لوتوس یک شرکت لهستانی است که بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت اروپای مرکزی را در اختیار دارد. این شرکت، تولیدکننده‌ی 2200 نوع روان‌کننده‌ی محصولات مکانیکی مثل روغن‌موتور، گریس و... است. لوتوس دارای یک پالایشگاه اختصاصی تولید روغن است که به‌صورت تخصصی، روغن‌موتور و گیربکس تولید می‌کند؛ این موضوع تاثیر بسیار زیادی در افزایش کیفیت محصولات تولیدی دارد. گفتنی است که کیفیت بالای محصولات این شرکت بزرگ، در سراسر جهان تضمین‌شده است.
- کیفیت ساخت بالا
- سازگاری با خودروهای ساخت داخل
- سازگاری با موتور های توربوشارژ
نقد و بررسی تخصصی
روغن‌موتور
به‌طورکلی روغن‌موتور از دو قسمت اصلی تشکیل می‌شود:
1 - روغن‌پایه
2 – مواد افزودنی
روغن‌موتورها به‌طور متوسط از 80 درصد ر روغن‌پایه و 20 درصد مواد افزودنی تشکیل می‌شوند .روغن‌موتور روان کاری قسمت‌های متحرک موتور را انجام می‌دهد تا اصطکاک کاهش یابد؛ ولی ازآنجایی‌که روغن به‌تنهایی برای حفاظت موتور کافی نیست؛ بنابراین از مواد دیگری به‌منظور جلوگیری از خراب شدن روغن‌پایه تحت شرایط دمایی بالا و هم‌چنین حفاظت بیشتر موتور استفاده می‌شود. این افزودنی‌ها که در فرمولاسیون روغن‌موتور وجود دارند عبارت‌اند از: پاک‌کننده، متفرق‌کنندها، بازدارنده‌های خوردگی، بازدارنده‌های زنگ‌زدگی، عوامل ضد سایش، پائین آورنده کف، بهبوددهنده‌های شاخص گرانوی، پائین آورنده‌های نقطه ریزش و اصلاح‌کننده‌های اصطکاک.
وظایف روغن‌موتور
روغن‌موتورهای مدرن، توسط مهندسین وشیمی دان ها به‌دقت فرموله، تولید و توسعه داده‌شده تا چندین وظیفه مهم را به انجام برسانند. عملکرد کارآمد و موثر موتور وسایل نقلیه به انجام این وظایف توسط روغن‌موتورها بستگی دارد. این وظایف عبارت‌اند از:
- استارت راحت و آسان
- روانکاوی قطعات موتور و جلوگیری از سایش
- کاهش اصطکاک
- محافظت از موتور در مقابل زنگ‌زدگی و خوردگی
- تمیز نگه‌داشتن قطعات موتور
- کاهش رسوبات در محفظه احتراق موتور
- حذف و مقابله با دوده
- خنک کردن قطعات موتور
- آب‌بندی فشارهای احتراق
- جلوگیری از تولید کف
در حال حاضر روغن‌های موتور به سه نوع کلی تقسیم می‌شوند:
الف: مینرال
ب: نیمه سنتتیک
ج: سنتتیک
الف ـ مینرال: روغنی است که برپایه‌ی نفت خام ساخته می‌شود و سال‌هاست در خودروها به کار می‌رود و همه ما با آن آشنایی داریم.
ب: نیمه سنتتیک: مخلوطی است از روغن سنتتیک و مینرال (معدنی). این نوع روغن کیفیت روغن‌های سنتتیک را ندارد اما در شرایط سخت نظیر دماهای بالا و یا بار زیاد، عملکرد بهتری در مقایسه با نوع مینرال از خود نشان می‌دهد و بیشتر در وانت‌ها و SUVها مصرف می‌شود.
ج ـ سنتتیک: روغنی است که از ترکیبات شیمیایی یا پولیمراسیون هیدروکربن‌ها (Olefins) تولید می‌شود نه از تصفیه نفت خام.
گفتنی است که بیشتر روغن‌های سنتتیک از مزایای زیر برخوردارند:
۱. کاهش مصرف روغن به دلیل عمر بیشتر آن ۲. غیر خورنده و غیر سمی بودن ۳. تبخیر شوندگی پایین ۴. دمای سوختن بال ۵. مقاومت در برابر اکسیداسیون بالا ۶. دارای شاخص ویسکوزیته بالا به‌صورت طبیعی (عکس‌العمل سریع در مقابل تغییرات دما) ۷. کاهش مصرف سوخت تا ۴/۲ درصد ۸. نقطه‌ی روان شدن پایین ۹. قابلیت استفاده از روغن‌های با گستره ویسکوزیته زیاد بدون نگرانی از شکست پلیمرها (در ادامه توضیح داده خواهد شد). از سوی دیگر عیب این نوع روغن‌ها هم قیمت بالای آن‌ها و عدم تطابق کامل با موتورهای دارای فناوری قدیمی است.
برای آگاهی از این‌که کدام روغن برای خودروی شما مناسب است، بهترین منبع دفترچه‌ی راهنمای خودرو یا برچسب‌های داخل محفظه موتور است. استفاده از روغن مینرال یا نیمه سنتتیک برای موتوری که تنها استفاده از روغن سنتتیک در آن توصیه‌شده، می‌تواند برای موتور خطرآفرین باشد؛ اما در مقابل استفاده از روغن‌های سنتتیک یا نیمه سنتتیک برای موتورهایی که برای استفاده از نوع مینرال طراحی‌شده‌اند (موتورهای قدیمی) با تمهیدات خاصی، ازنظر تولیدکنندگان روغن‌های سنتتیک، بلامانع است؛ اما بسیاری از متخصصان به دلایل زیر این کار را هم اشتباه و مضر می‌دانند:
۱. هر یک از انواع مختلف روغن‌های سنتتیک با توجه به فرمول شیمیایی، قابلیت تطابق با برخی لاستیک‌ها و الاستومرها را ندارد و درنتیجه اگر از روغن سنتتیکی با فرمول خاصی برای موتورهای با واشرها و درزبندهایی که با آن فرمول روغن سازگار نباشد استفاده شود، باعث نشتی روغن و مسائلی از این قبیل خواهد شد. گفتنی است که روغن‌های مینرال سبب تورم واشرها و جلوگیری از نشتی آن‌ها می‌شوند؛ اما روغن‌های سنتتیک در مورد برخی انواع واشرها فاقد این خاصیت هستند و حتی بعضی از آن‌ها باعث خورده شدن برخی از انواع واشرها می‌شوند.
سیستم طبقه‌بندی API
در سیستم طبقه‌بندی API، روغن‌موتورها به دو گروه بنزینی و دیزلی تقسیم می‌شوند. برای مشخص کردن روغن‌هایی که برای سرویس‌دهی به موتورهای بنزینی در نظر گرفته‌شده از حرف S (مخفف کلمه لاتین Service) و برای تمایز روغن‌موتورهای دیزلی از حرف C (مخفف کلمه لاتین Commercial) استفاده می‌شود. در این سیستم برای تفکیک سطوح کارایی در هر دو گروه از ترتیب حروف الفبای انگلیسی استفاده می‌شود. تاکنون سطوح کیفیت روغن‌موتورهای بنزینی به ترتیب افزایش سطح کیفیت از SA شروع و به SN (سال 2010) ختم می‌شد. سطوح کیفیت روغن‌های دیزلی هم از CA شروع و تا سری CJ-4 (سال 2010) ادامه پیداکرده است.
طبقه‌بندی روان کننده‌ها بر اساس گرانروی آن‌ها (سیستم طبقه‌بندی SAE)
رانروی یکی از عامل‌های روانکاوی است. ازنقطه‌نظر دمای محیط و دمای عملیاتی موتور، این عامل از مشخصه‌های اولیه و اساسی در انتخاب روغن برای موتورها است. حتی قبل از برپایی سیستم‌های طبقه‌بندی بر اساس سطح کارایی، تنها پارامتر انتخاب روان کننده‌ها، گرانروی بوده است. بر این اساس، نخستین بار انجمن مهندسین خودرو آمریکا (SAE) سیستم طبقه‌بندی روان کننده‌ها را بر مبنای محدوده‌ی گرانروی روغن‌ها در دماهای مختلف، ارائه کرد. در این سیستم طبقه‌بندی روغن‌ها به دو دسته کلی همراه با حروف W مانند 5W40، و فاقد حرف Wمانند SAE 40، تقسیم می‌شوند. روغن‌هایی که با حرف W (مخفف کلمه Winter به معنای زمستان) مشخص می‌شوند، برای کاربرد در دماهای پایین در نظر گرفته‌شده‌اند. این روغن‌ها بر اساس حداکثر گرانروی در دماهای زیر صفر (بیانگر استارت سرد خودروها) و حداقل گرانروی کینماتیک در دمای 100 درجه سانتی گراد (بیانگر کارکرد طبیعی موتور در حالت گرم) طبقه‌بندی‌شده‌اند.
آن دسته از روغن‌هایی که فاقد حرف W باشند، برای کار در دماهای بالا، برحسب محدوده گرانروی در دمای 100 درجه سانتی گراد و حداقل گرانروی در دمای 150 درجه سانتی گراد تحت تنش برشی 106S-1، درجه‌بندی‌شده است.
روغن‌های مولتی گرید یا چند درجه‌ای در این سیستم به روغن‌هایی گفته می‌شود که در دماهای پایین خصوصیات روغن‌های زمستانه (Wدار) و در دماهای بالا ویژگی روغن‌های تابستانه (فاقد حرف W) را دارا بوده و با ذکر هر دو درجه مربوطه مشخص می‌شوند. برای مثال، روغن 5W-40 در دماهای پایین گرانروی روغن 5W و در دماهای بالا مشخصات و ویژگی‌های روغن 40 را دارد.
سیستم‌های طبقه‌بندی روغن‌موتورها در اروپا ACEA
انجمن تولیدکنندگان خودروی اروپا یکی دیگر از مراکزی است که سیستمی برای طبقه‌بندی روغن‌موتور ارائه کرده است. این کمیته تا حد امکان آزمایش‌های موتوری خود را با موتورهای ساخت کارخانه‌های اروپایی انجام می‌دهد.
روغن‌موتورهای مصرفی در بازارهای اروپا، بر اساس روش دسته‌بندی سازمان ACEA (سال 2010)، به کلاس (سری) مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند:
- روغن‌موتورهای بنزینی (کلاس A)
- روغن‌موتورهای دیزلی سبک (کلاس B)
- روغن‌موتورهای دیزلی سنگین (کلاس C)
در سیستم طبقه‌بندی ACEA هر سری از روغن‌ها هم با توجه به خواص و سطوح کیفی مختلف به چندین دسته (Category) تقسیم می‌شوند:
- روغن‌موتورهای بنزینی به دسته‌های A1، A2، A3، A4، A5.
- روغن‌موتورهای دیزلی سبک به دسته‌های B1، B2، B3، B4، B5.
- روغن‌موتورهای دیزلی سنگین به دسته‌های E2، E3، E4، E5.
ACEA
نوع روغن‌موتورها (روغن‌موتورهای بنزینی)
A1
-----
موارد مصرف این گروه از روغن، موتورهای بنزینی با طراحی خاص که قابلیت مصرف روغن‌های با گرانروی پایین را داشته و گرانروی برشی بالای آن در دماهای بالا 6/2 تا 5/3 میلی پاسکال- ثانیه باشد، است.
کاربرد این روغن‌ها در بعضی از موتورها ممکن است نامناسب باشد.
در صورت تردید به کتابچه راهنما مراجعه و یا با سازندگان آن مشورت شود.
A2
-----
موارد مصرف این نوع روغن‌موتورها، اغلب موتورهای بنزینی با فواصل تعویض روغن عادی (طبیعی) است.
ممکن است کاربرد این نوع روغن در بعضی از موتورهای با عملکرد بالا مناسب نباشد.
A3
-----
این روغن‌ها پایدار بوده و خواص روان کنندگی خود را به‌خوبی حفظ می‌کنند.
موارد مصرف این نوع روغن‌ها، موتورهای بنزینی با عملکرد بالا، خودروهای با فواصل تعویض روغن طولانی (که توسط موتورسازان ذکرشده)، خودروهایی که در طی سال از روغن‌های با گرانروی پایین استفاده می‌کنند و کارکرد موتورها در شرایط سخت (که توسط موتورسازان تعریف می‌شود) است.
A4
-----
این علامت برای معرفی روغن‌موتورهای مربوط به موتورهای بنزینی با پاشش مستقیم که در آینده به بازار خواهند آمد، در نظر گرفته‌شده است.
A5
-----
این روغن‌ها پایدار بوده و خواص روان کنندگی خود را به‌خوبی حفظ می‌کنند.
موارد مصرف این روغن‌ها، موتورهای بنزینی طراحی‌شده با عملکرد بالا و فواصل تعویض روغن طولانی باقابلیت استفاده از روغن‌های با گرانروی پایین و (HT/HS بین 9/2 تا 5/3 میلی پاسکل-ثانیه) است.
کاربرد این روغن‌ها در بعضی از موتورها، ممکن است مناسب نباشد.
در صورت تردید به کتابچه راهنما مراجعه و یا با سازندگان آن مشورت شود.
در سال 1992، انجمن اتومبیل سازان آمریکا (AAMA) و انجمن اتومبیل سازان ژاپن (JAMA)، به علت کندی روند تعیین مشخصات و تایید روان کننده‌ها، کمیته جهانی استانداردسازی و تایید روان کننده‌ها را بانام اختصاری ILSAC، بنیان‌گذاری کرد. این سازمان برای تعیین حداقل استانداردهای عملکردی لازم برای روغن‌موتورهای مورد مصرف در خودروهای سواری بنزینی، پایه‌گذاری شد. متعاقبا ILSAC و اینتشکل 3 جانبه (SAE، ASTM و API) با مشارکت هم به ایجاد سیستم صدور گواهینامه و پروانه ساخت روغن‌موتورها (EOLCS) پرداختند. در این سیستم، ILSAC وظیفه صدور گواهینامه برای روغن‌موتورها و API وظیفه مدیریت سیستم EOLCS را بر عهده دارد.
قوانین وضع‌شده در زمینه اقتصاد سوخت، دوام تجهیزات و کنترل مواد منتشره از خودروها، مستلزم به‌کارگیری سوخت‌های مناسب و روان کننده‌هایی با مشخصات جدید است. از ابتدای اگوست 1997 روغن‌های با سطوح کیفی API SJ و ILSAC GF-2 جایگزین روغن‌های با سطوح کیفی API SH و ILSAC GF-1 و API شدند و صدور پروانه برای روغن‌های قدیمی‌تر را متوقف ساختند.
تاییدیه شرکت‌های خودروساز
هر شرکت خودروساز، بنا بر فناوری موتور خود با هماهنگی و مشاوره پالایشگاه‌های روغن‌موتور در جهان، روغن‌هایی را با شاخص‌های ویژه، فرموله و تولید می‌کند.
برای نمونه یک روغن SN با روغنی که تاییدیه BMW-LL04 را دارد ازنظر مواد افزودنی بسیار متفاوت است. این روغن علاوه برداشتن استانداردهای SN، شاخص‌های بیشتری هم دارد که در نمودار روبرو به شکل بسیار دقیق قابل‌مقایسه است. رنک زرد، یک روغن‌موتور با گرید SN را نشان می‌دهد و رنگ آبی، روغن‌موتور دارای تائیدیه BMW-LL04 که علاوه بر مشخصه‌های فنی یک روغنSN ، در فرمول آن مواد افزودنی بیشتری بکار رفته که سطح پوشش بیشتر و جلوگیری از لجن زدایی بیشتر و سایر پارامترها کاملا مشخص است.
مثل تائیدیه شرکت‌های خودروساز با ساخت موتور جدید، این تائیدیه ها هم به روز رسانی می‌شوند.
MB 229.5 مرسدس بنز
BMW LL04 بی ام دبلیو
VW 505.00 فولکس واگن
RN 0710 رنو
این‌گونه استانداردها در همه شرکت‌ها وجود نداشته و بعضی از شرکت‌های خودروساز جهان به استانداردهای متعارف اکتفا نموده‌اند.
شرایط آب‌وهوای
مهمترین نکته در انتخاب روغن‌موتور، شرایط دمایی یا همان درجه حرارت محیطی است. بی‌شک یکی از مهمترین شاخصه‌های تاثیر گذار در انتخاب روغن‌موتور، درجه هوا است.
همان‌طور که در شکل مقابل می‌بینید، شرکت هوندا که یکی از معتبرترین و بزرگ‌ترین سازندگان موتورهای درون‌سوز در دنیا است؛ در دفترچه راهنمای خود به شکل صریح بیان کرده که مشتری می‌تواند علاوه بر روغن‌های اصلی هوندا، از روغن‌موتور سایر شرکت‌های معتبر دنیا هم استفاده کند. لیکن بایستی شرایط آب و هوایی به‌طور کامل مدنظر قرار گیرد. برای نمونه زمستان 40- درجه سوئد بازمستان 5- درجه در ایران کاملاً ازنظر شرایط آب و هوایی متفاوت است و گرید روغن‌موتور مصرفی هم متفاوت است و لذا طبق این جدول در ایران روغن 5W-40 را پیشنهاد می‌نمایند.
تصفیه روغن‌موتور
به هنگام انتخاب روغن‌موتور، اعتبار پالایشگاه سازنده روغن و تامین کننده روغن بایستی مدنظر قرار گیرد؛ زیرا برخی تولیدکنندگان سودجو روغن‌موتور متأسفانه با تصفیه روغن‌سوخته خریداری‌شده از بازار و اسید شوری آن و یا سایر روش‌های منسوخ‌شده و غیراستاندارد، به‌اصطلاح، روغن‌پایه تولید نموده و با ترکیب مواد افزودنی غیراستاندارد روغن‌موتور تولید می‌کنند؛ این‌گونه محصولات غیراستاندارد علاوه بر آسیب به موتور، متأسفانه موجب بیماری‌هایی ازجمله سرطان شده و به شکل ذرات خطرناک از احتراق موتور وارد محیط شده و صدمات جبران‌ناپذیری به محیط‌زیست و انسان وارد می‌کنند.
در انتخاب روغن‌موتور به‌هیچ‌عنوان نباید تحت تاثیر تبلیغات، روغن‌موتور را که محصولی فنی و تخصصی است انتخاب کرد. زیرا در دنیا شرکت‌های بزرگ با انواع ترفندهای تبلیغاتی سعی در کسب بازارهای جدید می‌کنند و علی‌الخصوص در کشورهای جهان سوم این مدل و الگوهای تبلیغاتی، چشم‌گیرتر است. برای نمونه استفاده از ستاره‌های مشهور دنیای فوتبال که هیچ ارتباطی به صنعت روغن نداشته و این‌یک ترفند تبلیغاتی موفق است که عوام تحت تاثیر آن قرارگرفته و توجهی به پارامترهای فنی روغن نمی‌کنند. لذا مصرف‌کننده بایستی با مشخصه‌های فنی که در این مقاله اشاره شد؛ ازجمله شاخص‌های گرانروی SAE و تقسیمات API ، اعتبار پالایشگاه سازنده و مهم‌تر از همه شرایط آب و هوایی را بررسی و روغن‌موتور مناسب را انتخاب نماید.
تاریخچه شرکت
پالایشگاه لوتوس با تاریخی پرافتخار برای اروپای مرکزی در لهستان با 30 هزار پرسنل به‌عنوان بزرگ‌ترین تامین کننده روغن‌پایه در اروپا، محصولات خود را پس از استخراج نفت از سکوهای اختصاصی نفتی لوتوس، در دریای بالتیک در شمال اروپا تولید می‌کند. برخلاف رویه مرسوم کارخانه‌های روغن‌سازی در جهان، پالایشگاه لوتوس از سیستم تصفیه روغن‌های سوخته و مستعمل و تولید روغن‌پایه که 80 درصد روغن‌موتور را تشکیل می‌دهد استفاده می‌کند. لوتوس تنها دارای یک خط تولید در کشور لهستان است و در هیچ نقطه دیگر از جهان و یا تحت لیسانس محصولی تولید نمی‌کند. این موضوع به جهت حفظ کیفیت و دسترسی به روغن‌پایه درجه‌یک دریای بالتیک بوده که به جهت تولید روغن‌موتور شماره یک در جهان است.
اخذ تاییدیه های به‌روز از تمامی شرکت‌های خودروسازی جهان و استفاده در خطوط تولیدی خودروسازان در دیگر نقاط جهان، گواهی بر این مدعاست که لوتوس با تولید 2200 نوع محصول روانکار خودرو و صنایع حساس و پیچیده ازنظر طیف و گستره محصولات در دنیا بی رغیب و بی‌مانند است.
پالایشگاه لوتوس به‌عنوان سفیر شرکت‌های لهستانی در اروپا برگزیده‌شده و در سال 2015 موفق به کسب عنوان الماس فوربس به‌عنوان برترین نشان اقتصادی از مجله فوربس گردید. از مشتریان انحصاری لوتوس می‌توان به همکاری انحصاری 4 ساله با مرسدس بنز در ایران اشاره کرد که گواه انتخاب لوتوس به‌عنوان روغن‌موتور مهندسان برتر است و این نهایت محافظت از موتور را به ارمغان می‌آورد.
