نقد و بررسی اجمالی Saipa Pride 131 1396 MT
«پراید» از آن دسته خودروهایی است که یار دیرین و رفیق صنعت خودروسازی کشورمان محسوب میشود. خودروسازی سایپا پس از گذشت چند سال از تولید و مونتاژ نمونههای سدان و هاچبک این خودرو، تصمیم گرفت در محصولات خود تغییر و تحولی ایجاد کند؛ ازاینرو علاوهبر رعایت استانداردهای چندگانهی لازم، پروژهی ارتقای استاندارد و ایمنی خانوادهی ایکس100 را با توجه به فروش و تقاضای بالای آن، بهعنوان یکی از پرفروشترین محصولات داخلی آغاز کرد. از دیگر اقدامات انجامشده در این خصوص میتوان به «توسعهی تامینکنندگان ایربگ» و «کمربندهای ایمنی صندلیهای عقب» اشاره کرد. خانوادهی ایکس100 شامل مدلهای سایپا 111، سایپا 132، سایپا 141 و سایپا 131 بوده که بهتازگی وانت 151 نیز به آن اضافه شده است. پروژهی ارتقای ایمنی محصولات این خانواده از ابتدای سال 1387 آغاز شد. این پروژه برای ارتقای استاندارد خودروست. تمامی محصولات این خانواده تقریبا از سطح تجهیزات رفاهی و ایمنی یکسانی بهره میبرند و تفاوتهای بسیار جزئی دارند. بههرحال نمیتوان انکار کرد که خانوادهی ایکس100 درحالحاضر پرفروشترین محصول بازار داخل محسوب میشوند. سایپا 131 محصول سدان این خانواده است که جای خالی پراید صندوقدار (صبا) را پر کرده است. این محصول شباهت ظاهری بسیار زیادی به همان پراید صندوقدار اوایل دههی 80 دارد. 131 دارای پیشرانهی 1323 سیسی است که در دور 5500 69 اسببخار قدرت را تولید میکند. میزان حداکثر گشتاور این موتور در دور 2750 به رقم 106 نیوتنمتر میرسد که با توجه به جثهی 915کیلوگرمی آن کافی به نظر میآید. در زمینهی تجهیزات ایمنی نیز اضافهشدن سیستم ترمز ضدقفل ABS و دو کیسه هوای راننده و سرنشین، ایمنی این محصول را بیش از پیش کرده است؛ اگرچه هنوز هم این تجهیزات ابتدایی بهشمار میآیند. تجهیزات رفاهی این مدل شامل شیشهبالابرهای برقی درهای جلو، سیستم تهویهی مطبوع با قابیلت تنظیم دستی، فرمان هیدرولیک، چراغ مهشکن و صندلیهای تنظیمشوندهی دستی است.
- مصرف سوخت پایین
- کیفیت ساخت پایین
- ایمنی پایین
نقد و بررسی تخصصی
کمتر کسی تصور میکرد که خودروی کوچکی مثل پراید بتواند با بیش از دو دهه تولید، به پرفروشترین خودروی بازار داخلی ایران تبدیل شود. همهچیز از فورد فستیوا «Festiva» شروع شد؛ خودروی فوقفشردهای که به درخواست کمپانی فورد توسط شرکت مزدا در سال 1986 به تولید رسید. یک سال بعد از آن در سال 1987، کمپانی کرهای کیاموتورز تحت لیسانس فورد به مونتاژ این خودرو با نام «کیا پراید» پرداخت و پای این خودرو را بعد از آن در سال 1377 به بازار ایران باز کرد. شرکت خودروسازی سایپا در آن زمان، تحت لیسانس شرکت کیاموتورز تولید خودروی «سایپا پراید» را در داخل کشور کلید زد. عرضهی این محصول در ایران همزمان با تولید نسل دوم آن با نام فورد اسپایر «Aspire» در آمریکای شمالی و کیا آولا «Avella» در کرهی جنوبی بود. در نهایت تولید این نسل در سال 2000 متوقف شد؛ ولی عرضهی آن در ایران تا به امروز ادامه دارد.
مقدمه
شرکت خودروسازی سایپا در زمستان سال 1389 تولید محصولات خود را بر پایهی پلتفرم پراید متوقف کرد و پلتفرم X100 را مبنای طراحی مدلهای جدید خود قرار داد. نتیجهی این تغییر، تولید محصولاتی از جمله سایپا 111، سایپا 131، سایپا 132 و سایپا 141 بود که البته در بین این مدلها، تولید سایپا 141 متوقف شده است. خودروی صبا هم که همان مدل سدان معروف پراید بود، جای خود را به سایپا 131 داد و تولید آن متوقف شد. اگرچه سایپا 131 بهخصوص در بخش ظاهری، تفاوتهای چندانی با مدل صبا ندارد. البته در بخش عملکرد، پیشرانهی تازهای از سال 1392 روی این مدل مورد استفاده گرفت که مصرف سوخت آن بهینهتر و توان و گشتاورش بیشتر از مدلهای قبلی بود.
طراحی ظاهری
خودروی پراید بهجرئت یکی از ثابتترین پلتفرمها را در بین خودروهای داخلی دارد. این خودرو چه در نمای جلو، چه در نمای جانبی و چه در قسمت عقب، با تغییرات بسیار کوچک و ناچیزی در طی سالهای عرضهی خود همراه بوده؛ از جمله کریستالیشدن چراغهای جلو و عقب و جلوپنجرهی تازهای که به این مدل اضافه شده است. شرکت سایپا در نهایت با عرضهی محصولات فیسلیفتی این مدل از جمله سایپا 132 و سایپا 141 سعی در ایجاد تنوع میان خودروهای پراید کرد؛ اما باز هم مدل سایپا 131 را با ظاهر همیشگی و تاحدودی محبوب خود حفظ کرد تا ریسک کاهش فروش این خودرو را به سبب تغییرات ظاهری کم کند.
طراحی داخلی
اما سایپا 131 در داخل برخلاف ظاهرش، تغییرات بیشتری را به خود دیده و مشابه سایپا 132 شده است. از جمله این تغییرات میتوان به داشبورد تازه، دریچههای کولر جدید و تغییر بعضی از کلیدها و دکمههای روی داشبورد اشاره کرد. کیفیت مواد و پوششهای داخلی چنگی به دل نمیزنند و قسمتهای پلاستیکی بیکیفیت بهشدت در داخل کابین استفاده شدهاند و تاحدودی آزاردهنده هستند. وقتی از دستگیرههای در خودرو استفاده میکنید، هر لحظه احساس این را دارید که ممکن است بشکنند یا جدا شوند!
از جمله امکانات و تجهیزات داخل کابین میتوانیم به سیستم تهویهی مطبوع (کولر)، آینههای جانبی برقی با قابلیت تنظیم در داخل، ساعت دیجیتال، فرمان با قابلیت تنظیم ارتفاع، جالیوانی روی کنسول و سیستم صوتی با قابلیت پخش MP3، رادیو و CD اشاره کرد.
عملکرد و پیشرانهی خودرو
از سال 1392 به بعد، تمامی خودروهای پراید پیشرانهی جدیدی را با نام M13GS در دل خود جای دادند. پیرو وضع قوانین داخلی جدید، استاندارد آلایندگی تمامی خودروها میبایست از اول سال 1392 به استاندارد یورو 4 یا بالاتر از آن برسند و اجازهی تولید خودروهایی با استاندارد ضعیفتر داده نخواهد شد. این مسئله تقریبا کار شرکت سایپا را دچار مشکل کرد؛ چراکه بنا بر ادعای خود این شرکت، پیشرانهی قبلی حتی با اعمال تغییرات مختلف در نهایت به استانداردی بالاتر از یورو 2 دست پیدا نمیکرد. پیرو این تصمیمگیری در بخش کلان صنعت خودروسازی، شرکت سایپا از ابتدای سال 1390 به فکر ایجاد تغییراتی اساسی در پیشرانههای مربوط به خودروهای پراید افتاد تا علاوهبر کاهش آلایندگی این پیشرانه، مصرف سوخت آن را هم نسبت به قبل بهینهتر کند؛ ازاینرو، تولید یک پیشرانهی جدید کلید خورد و طراحی قسمتها و اجزایی که به تکنولوژی بالایی نیاز داشتند، توسط یک شرکت کرهای صورت گرفت و سایر بخشها در داخل کشور و توسط شرکت پیشروی مگاموتور انجام شد. سرسیلندر، پیستون، منیفولد دود، سپر حرارتی و... از قطعاتی هستند که در پیشرانهی جدید به کلی بازطراحی شدهاند.
حرف «M» در نام پیشرانهی جدید به شرکت مگاموتور و عدد 13 به حجم (جابهجایی) 1.3 لیتری (1323 سیسی) پیشرانه اشاره دارند؛ همچنین، حرف «G» از کلمهی «Gasoline» به معنای بنزینسوز و حرف «S» از ابتدای واژهی «Single» به معنای تک میلبادامک گرفته شده است. پیشرانهی جدید پراید میتواند حداکثر توانی معادل 71 اسببخار را در دور موتور 5250 دور بر دقیقه تولید کند که نسبت به گذشته 12درصد افزایش یافته و حداکثر گشتاور تولیدی هم 108 نیوتنمتر در دور موتور 2750 دور بر دقیقه بوده که در مقایسه با پیشرانهی گذشته، 6درصد افزایش را به خود دیده است. مصرف سوخت خودرو هم با کاهشی 2 الی 3درصدی به 6.44 لیتر به ازای هر 100 کیلومتر رانندگی رسیده است.
شاید یکی از ضعفهای پیشرانهی تازه را بتوان در نگاهی سطحی، افزایش وزن 2 الی 3کیلوگرمی آن در مقایسه با گذشته به حساب آورد؛ اما درست در نقطهی مقابل، این مسئله به عملکرد بهتر پیشرانه کمک کرده است! در موتور جدید پراید، کاتالیست بهعنوان بخش جدیدی در کنار پیشرانه قرار گرفته؛ در حالی که کاتالیست در مدل قبلی که وزن آن تقریبا 6 کیلوگرم است، جزئی از پیشرانه نبود و با فاصلهای 70 الی 80سانتیمتری نسبت به پیشرانه و زیر بدنهی خودرو نصب میشد. درحالیکه میدانیم کاتالیست برای عملکرد خود که تبدیل آلایندههای سمی ناشی از احتراق ناقص سوخت است، باید گرم باشد و لذا هر چه فاصلهی این بخش با موتور خودرو کمتر باشد، راندمان کاتالیست بهتر خواهد بود. بنا بر ادعای مهندسان سازنده، اگر وزن کاتالیست را از پیشرانهی پراید کم کنیم، وزن کلی موتور به 100 کیلوگرم میرسد که در مقایسه با موتور قبلی 3 کیلوگرم کمتر است.
ایمنی خودرو
چندان دور از ذهن نیست که بگوییم یکی از دلایل شهرت خودروهای پراید به واسطهی سطح ایمنی فوقالعاده ضعیف آنهاست! شاید یکی از دلایلی که این مسئله را بیش از قبل به موضوعی جدی و اضطراری تبدیل میکند، خرید بالای این خودرو و محبوبیت آن به سبب قیمت پایینش باشد که باعث شده تمام خیابانهای کشور مملو از این خودروی ناایمن باشد که نهتنها برای سرنشینان خود که برای سایر خودروها و عابران هم خطرساز است. نگاهی به آمارهای مربوط به آسیبدیدگان تصادفات مربوط به خودروهای پراید خود گویای همهچیز است.
شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران که به ارزیابی سطح کیفی خودروهای داخلی میپردازد، در آخرین گزارش خود که اسفندماه سال 1395 منتشر شد، سایپا 131 را در کلاس قیمتی پایینتر از 250 میلیون ریال با یک ستارهی کیفی در ردهی دوم از بین پنج خودروی حاضر در ارزیابی قرار داده است؛ البته این مسئله اصلا به معنای عملکرد خوب این خودرو نیست؛ بلکه به این موضوع اشاره دارد که سطح ایمنی تمامی خودروهای این کلاس بهشدت پایین است. قرارگرفتن مدل فیسلیف سایپا 131، یعنی سایپا 132 در ردیف سوم همین ارزیابی را میتوان از سایر نکات قابلتوجه این گزارش دانست.
امکانات و تجهیزات ایمنی تمامی خودروهای پراید مشابه بوده و شامل سیستم ترمز ضدقفل (ABS) و دو عدد کیسهی هوای ایمنی برای راننده و سرنشین جلوست.
جمعبندی
باید بپذیریم که پراید با تمام مشکلات و معضلات خود و گلایهها و انتقادهایی که از آن میشود، همچنان یکی از پرفروشترین مدلهای داخلی است. هجوم خودروهای چینی به بازار داخلی با قیمتهای رقابتی ممکن است آیندهی فروش این خودرو را با تردید همراه کند؛ اما اگر منصفانه قضاوت کنیم، محصول پراید حتی در مقایسه با بعضی از چینیهای وارداتی، از کیفیت بهتری برخوردار است. در مجموع، میتوان مصرف سوخت پایین و ابعاد کوچک را ویژگیهای مناسبی برای یک خودروی شهری دانست. این مدل درواقع از نظر عملکردی، تفاوتهای اندکی با سایپا 132 دارد و بخش اصلی متمایزکنندهی این دو خودرو ظاهر آنهاست که نمیتوان یکی را برتر از دیگری دانست و این انتخاب تا حدودی وابسته به سلیقهی خریداران است. رویهمرفته اگر به دنبال خودرویی کوچک با قیمت پایین هستید که بتوانید در ترافیک شهری امروزی از آن استفاده کنید، سایپا 131 میتواند یکی از گزینههای شما باشد.