نقد و بررسی اجمالی Saipa Tiba Sx 1396 MT
تیبا، دومین خودرو ملی ایران با حجم موتور 1497، حداکثر قدرت 80 اسب‌بخار در دور 5400 و بیشینه گشتاور 126 نیوتن‌متر در 3600 دوربردقیقه، از یک جعبه‌دنده دستی 5 سرعته بهره می‌برد. این خودرو در حقیقت از قطعات فنی توسعه‌یافته پراید استفاده می‌کند و از هر جهت خودرویی بین پراید و نسل قدیمی ریو مونتاژی سایپاست. مهندسان سایپا البته روی موتور این خودرو با همکاری یک شرکت آلمانی بهینه‌سازی‌هایی انجام داده‌اند که در بهبود عملکرد آن تاثیر اندکی گذاشته است.
تیبا در 4 مدلEX ،SX ،LX ،SL تولید می‌شود که مدل EX آن نسبت به سایر مدل‌ها دارای امکانات بهتری است. برخی از امکانات مهم که در همه مدل‌ها موجود است عبارتند از فرمان هیدرولیک، سیستم ضد قفل ABS، قفل مرکزی و سیستم ضدسرقت ایموبلایزر. در تیپ SX این خودرو فقدان شیشه بالابرهای برقی برای صندلی‌های عقب، سیستم تهویه مطبوع اتوماتیک، ریموت درب‌ها، رینگ آلومینیومی و آینه‌ها مشهود است و 2 کیسه هوا برای سرنشینان جلو، مه‌شکن جلو، آینه‌های جانبی تاشو و... از امکانات قابل عرض این تیپ هستند. رانندگی با تیبا چندان لذت‌بخش نیست و حسی از راندن یک خودرو امروزی را به راننده نمی‌دهد. ترمزها چندان مطمئن نیستند و فرمان اطلاعات دقیقی از مسیر به دستان راننده منتقل نمی‌کند. اما صندلی‌های تیبا نسبتا به نمونه قدیمی به‌کاررفته در پراید یک پیشرفت بزرگ به حساب می‌آیند و خصوصا برای راننده با قابلیت تنظیم ارتفاع راحتی دلچسبی دارند. سیستم تعلیق این خودرو نیز از پراید خشک‌تر اما محکم‌تر عمل می‌کند و سبب می‌شود هندلینگ و پایداری این سدان سبک‌وزن 1013 کیلوگرمی، خصوصا در پیچ‌های تند افزایش یابد.
تیبا از نظر مصرف سوخت خودرو به‌صرفه‌ای است و در هر 100 کیلومتر در بزرگراه 5.6 و در شهر 7.2 لیتر بنزین می‌سوزاند که نسبت به باک 40 لیتری این خودرو چندان مصرف بالایی به نظر نمی‌رسد.
عایق‌بندی خودرو چنگی به دل نمی‌زند و صدای موتور تا حد زیادی در کابین به گوش می‌رسد. از دیگر سو، کیفیت مونتاژ قطعات چندان دلچسب نیست و استفاده گسترده از پلاستیک خشک در کابین سرنشینان را دلزده می‌کند. البته حجم داشبورد نسبت به داشبوردهای جدید پراید زیباتر و دلپذیرتر از آب درآمده. طرح ظاهری نیز با ترکیبی از سبک‌های ژاپنی، کره‌ای و ایتالیایی هماهنگی کاملی ندارد، اما جای گله‌ای را هم باقی نمی‌گذارد و برای خودرویی در این رده مناسب است. البته نمونه مدرن‌تر این خودرو با نام ساینا مدتی است به بازار عرضه شده که درواقع یک فیس‌لیفت از تیبا در راستای نزدیک‌تر کردن طرح آن به سبک‌های امروزی محسوب می‌شود.
نقد و بررسی تخصصی
شرکت ایران‌خودرو در سال 1381 با معرفی سمند، تولید اولین خودروی ملی را شروع کرد. در ادامه‌ی این روند، سایپا در 23 آذر 1387 اولین محصول خود را که یک خودروی سدان کوچک شهری با نام مینیاتور بود، عرضه کرد. این خودرو با شعار «زیبای ایرانی» وارد بازار شد و در طراحی آن از مشاوران و طراحان ایتالیایی، آلمانی و کره‌ای استفاده شده است؛ همچنین سایپا برای تولید این اتومبیل از تجربیات خود در تولید ریو، پراید و تندر 90 استفاده کرده است. تیبا در حقیقت بر روی پلتفرم توسعه‌یافته‌ی S81 (یا X200) تولید شده است. تیبا در چهار تیپ مختلف که تنها در برخورداری از برخی امکانات با هم متفاوت هستند، عرضه شده است.
مقدمه
در سال‌های ابتدایی عرضه‌ی این خودرو توسط شرکت سایپا، نام فرانسوی مینیاتور (Miniature) با املای متفاوت Miniator برای آن انتخاب شده بود که مدتی بعد به تیبا تغییر یافت. در راستای تغییر نام مینیاتور بیش از 90 هزار نام پیشنهادی به شرکت سایپا ارائه شد که توسط کمیته‌ی بررسی تغییر نام خودرو، در نهایت، 19 اردیبهشت سال 1389 تیبا از سوی مسئولین سایپا به عنوان نام جدید این خودرو انتخاب گردید.
تیبا در لغت‌نامه‌ی دهخدا آهو معنی شده است و انتخاب این نام از سوی سایپا بی‌دلیل صورت نگرفته و در راستای حفاظت از این گونه حیوان در کشور بود.
زیبای ایرانی؟
طراحی ظاهری این خودرو با همکاری گروه ایتالیایی IET، گروه آنجلینی دیزاین، طراح معروف ژاپنی (هارادا) و مهندسین ایرانی تیم طراحی سایپا صورت گرفته است. طراحان تیبا با استفاده از خطوط برجسته‌ی روی کاپوت و چراغ‌های کشیده و کوچک جلو، سعی کردند تا ظاهر تهاجمی‌تری را برای تیبا خلق کنند؛ هر چند طراحی جلوپنجره و سپر می‌توانست به مراتب بهتر باشد و با سایر قسمت‌های نمای جلو هماهنگی بیشتری برقرار کند، اما جلوپنجره‌ی کوچک و سپر حجیم تیبا، زیبایی نمای جلوی خودرو را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
بدنه‌ی تیبا در بسیاری از نقاط حجیم است و از این رو، حس پویایی خوبی را منتقل نمی‌کند. شاید با طراحی کشیده‌تر و عضلانی‌تر می‌توانست نظرات بیشتری را به خود جلب کند.
طراحی داخلی
داخل اتاق تیبا بسیار شبیه به کابین پرایدهای جدید طراحی شده است و ابتکار و نوآوری خاصی نسبت به سایر خودروهای تولیدی این شرکت ندارد. کیفیت مواد و قطعات موجود در کابین و داشبورد چندان خوب نیست و ترکیبی از قطعات پراید، ریو و البته خود تیبا است؛ به عنوان مثال صندلی‌های به کار رفته در آن مشابه صندلی‌های ریو می‌باشند. با این وجود فضای صندلی‌ها برای راننده و سرنشین جلو مناسب بوده و صندلی‌های عقب برای جا دادن دو سرنشین راحت و برای سه سرنشین کافی است. همچنین فضای بار تیبا برای استفاده‌های معمول مناسب است.
تجهیزات
با توجه به قیمت متوسط این خودرو، تجهیزات استفاده شده در آن مناسب و هم‌سطح با رقیبان است. از جمله امکانات تیبا SX می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دو عدد کیسه‌ی هوا برای راننده و سرنشین جلو
- سیستم تهویه‌ی مطبوع
- سیستم ضد سرقت با کد متغیر (Immobilizer)
- سیستم پخش صوتی با پشتیبانی از MP3
- چراغ جلو با قابلیت تنظیم زاویه‌ی نور (Levelling Switch)
- چراغ مه‌شکن جلو و عقب
- چراغ هشدار عیب‌یاب موتور
- آینه‌های جانبی تاشو با قابلیت تنظیم ارتفاع
- شیشه‌ی بالابر برقی در جلو
- علاوه بر این‌ها، تجهیزات اختیاری و سفارشی برای این مدل در نظر گرفته شده که به صورت زیر است:
- آینه‌های جانبی برقی
- شیشه بالابر برقی در عقب
- سیستم تهویه‌ی مطبوع اتوماتیک
- کیت گازسوز
- رینگ آلومینیومی
عملکرد
تیبا SX از یک موتور چهار سیلندر خطی با حجم 1503cc استفاده می‌کند. حداکثر قدرت این موتور 87 اسب‌بخار در دور موتور 5300 دور در دقیقه و حداکثر گشتاور آن 128 نیوتن‌متر در 4000 دور در دقیقه می‌باشد؛ همچنین گیربکس به کار رفته در این مدل از نوع دستی 5 سرعته است.
موتور تیبا در واقع همان موتور پراید است که توسط شرکت مگاموتور و یک تیم آلمانی(FEV) دچار تغییراتی از قبیل افزایش حجم و تغییر در نسبت تراکم شده است. عملکرد خودرو در مجموع و با تغییرات اعمال شده در سطح قابل‌قبولی قرار دارد تا جایی که می‌توان شتاب‌دهی آن را بهتر از پژو 206 تیپ 2 توصیف کرد.
میانگین مصرف سوخت ترکیبی تیبا به ازای هر 100 کیلومتر رانندگی، 7.1 لیتر است و توانسته استاندارد آلایندگی یورو 4 (Euro IV) را کسب کند.
سیستم تعلیق و ترمزگیری
تیبا با استفاده از فرمان هیدرولیک و سیستم تعلیق Torison Beam هدایت‌پذیری خوبی داشته و در مسیرهای ناهموار تکان‌های کمی به بدنه وارد می‌شود. ترمزهای به کار رفته در این مدل در محور جلو از نوع دیسکی و در محور عقب از نوع کاسه هستند؛ تیبا همچنین از قابلیت ترمز ضد قفل (ABS) برخوردار است.
هزینه‌های استهلاک و نگهداری
یکی از نقاط ضعف بزرگ این خودرو را می‌توان دردسترس نبودن خدمات آن نسبت به رقبا توصیف کرد. تیبا علی‌رغم گذشت 7 سال از زمان تولید، کماکان با کمبود برخی از قطعات یدکی در شهرهای بزرگ روبه‌رو است. این مسئله‌ای به نوعی در بین خودروسازان ایرانی شایع است و هر بار که دست به تولید یا ارتقای قطعات فنی خودروهای پر تیراژ خود زده‌اند، نتوانستند رضایت مشتریان در زمینه‌ی خدمات پس از فروش و قطعات یدکی تأمین نمایند. به عنوان مثال این مشکل به طور مشابه برای محصولات ایران خودرو از جمله سمند EF7 مجهز به موتور ملی و یا پژوپارس‌های XUM و 206 های مجهز به سیم‌کشی ایرانیزه‌شده وجود داشته و دارد.
ایمنی
تیبا SX تا به حال به طور جدی در تست ایمنی خاصی شرکت نکرده است؛ هر چند در یک تست ایمنی که توسط سایپا صورت گرفته عملکردی مشابه پراید X100 را از خود نشان داده است؛ هر چند عده‌ای ایمنی آن را به مراتب کمتر از ریو(با حدود 3 ستاره‌ی ایمنی) می‌دانند.
جمع‌بندی
تیبا به عنوان یک خودروی سدان کوچک عملکرد متوسطی را در تمام بخش‌ها از خود نشان می‌دهد. طراحی ظاهری و کابین تیبا چندان قابل‌توجه نیست اما عملکرد و مصرف سوخت آن برای استفاده‌های شهری کاملاً مناسب است و به علاوه برخورداری از استاندارد آلایندگی یورو4 مزیت خوبی برای آن محسوب می‌شود. در نهایت می‌توان تیبا را یک خودروی متوسط برای یک بودجه‌ی متوسط ارزیابی کرد.
