نقد و بررسی اجمالی Saipa Tiba 2 1396 MT - A
«تیبا» اولین خودروی ملی شرکت سایپاست که سال 1387 رونمایی شد. ابتدا نام «مینیاتور» برای آن انتخاب شده بود که بعدها نام تیبا نهایی و با این نام روانه بازار شد. گفته می‌شود که سایپا در طراحی از طراحان اروپایی بسیاری مشاوره گرفته است. تیبا را نمی‌توان خودرویی دانست که به هیچ یک از محصولات قبلی سایپا مرتبط نباشد؛ زیرا رگه‌هایی از ریو و پراید را می‌توان در این محصول به وضح مشاهده کرد. این خودرو در اصل توسعه‌یافته‌ی پلتفرم S81 سایپاست که به گفته‌ی مسئولان وقت طراحی و نهایی‌سازی تولید آن رقم هنگفتی را به شرکت تحمیل کرده است. کار روی طراحی این خودرو در سال 1375 و با نام پروژه‌ی S81 در سایپا شروع شد. این پروژه پس از پیشرفت‌هایی که در آن به کمک طراحان اروپایی صورت گرفت در سال 1383 متوقف شد و پس از آن دوباره ادامه پیدا کرد تا در نهایت در سال 1387 به ثمر رسید. پس از موفقیت نسبی این مدل سایپا تصمیم به رونمایی از مدل هاچ‌بک تیبا با نام تیبا 2 یا تیبا هاچ‌بک گرفت که در نمای ظاهری و داخلی تنها تفاوت آن با نمونه‌ی صندوقدار در چراغ‌ها و در عقب خودرو است که امری طبیعی است. انتقادهای بسیاری به طراحی این خودرو وارد است و عده‌ای آن را فاقد جذابیت‌های مورد انتظار می‌دانند و از آنجایی که قضاوت در مورد طراحی ظاهری امری سلیقه‌ای است، نمی‌توان به صورت محض در مورد زیبایی این خودرو نظر داد، اما آنچه روشن این است که تیبا خودروی زشتی نیست؛ اگرچه جا داشت طراحان در طراحی فضای داخل کابین حوصله‌ی بیشتری به خرج دهند. مدل هاچ‌بک تیبا دارای جذابیت ظاهری بیشتری نسبت به نمونه‌ی صندوقدار است و به نوعی رقیبی برای پژو 206 به حساب می‌آید، به همین دلیل بیشتر مورد پسند جوانان و بانوان قرار گرفت. در بحث قوای فنی، تیبا2 دارای یک پیشرانه‌ی چهار سیلندر خطی به حجم دقیق 1503 سی‌سی است که در دور 5300، توانایی تولید 87.5 اسب‌بخار قدرت را داراد. حداکثر میزان گشتاور تولیدی این موتور به رقم 128 نیوتن‌متر در دور 4000 می‌رسد. سیستم انتقال قدرت این مدل از نوع پنج سرعته‌ی دستی بوده که با هماهنگی خود با پیشرانه‌ی مصرف سوخت 6.95لیتری در هر یکصد کیلومتر سیکل ترکیبی را برای تیبا به ارمغان آورده است.
- مصرف سوخت پایین
- کیفیت ساخت پایین
- ایمنی پایین
نقد و بررسی تخصصی
نخستین خودروی ملی سایپا عرضه شد. نزدیک به یک دهه از زمانی که این جمله را در خبرگزاری‌های مختلف می‌شنیدم، می‌گذرد. خودروی تیبا که طراحی آن در حقیقت سال 1375 و طی پروژه‌ای با نام S81 کلید خورد و پس از کش و قوس‌هایی در سال 1383 متوقف شده بود، حالا بعد از گذشت 12 سال مجدداً از سر گرفته شد تا به عرضه‌ی این محصول تازه‌ی سایپا بیانجامد. خودرویی که در ابتدا با نام «مینیاتور» و با املای اشتباه «miniator» شناخته می‌شد اما طولی نکشید که به «تیبا» تغییر نام داد و عرضه‌ی آن هنوز در مدل‌های تازه و مختلف ادامه یافته است.
مقدمه
در ابتدای عرضه‌ی خودروی تیبا، به نظر نمی‌رسید که شرکت خودروسازی سایپا تولید محصولی هاچ‌بک را بر روی همان پلتفرم در دستور کار قرار دهد، اما این اتفاق در مهر ماه سال 1391 افتاد و تیبای هاچ‌بک با نام تجاری «تیبا 2» توسط شرکت خودروسازی سایپا معرفی شد. تفاوت این مدل با مدل سدان در طراحی ظاهری و تفاوت‌های کوچکی در امکانات رفاهی خودرو خلاصه می‌شود و از نظر عملکرد، شباهت‌های زیادی بین این دو مدل وجود دارد، هر چند تیبا 2 از قیمتی بالاتر نسبت به مدل سدان خود برخوردار است و شاید بتوان آن را یکی از رقیبان اصلی پژو 206 در بازار داخلی دانست.
طراحی ظاهری
خودروی تیبا 2 از نمای ظاهری زیبایی برخوردار بوده و حتی طراحی هاچ‌بک آن را می‌توان بهتر از مدل سدان تیبا دانست. در نمای جلو، طراحی قطره‌ای چراغ‌های جلو بسیار زیبا بوده و با شیب روی کاپوت و سایر خطوط خودرو تناسب دارد. جلوپنجره‌ی خودرو که نشان سایپا بر روی آن قرار گرفته یکی از نقاط ضعف بزرگ در بخش طراحی ظاهری است که همچنان بر روی این مدل حفظ شده است. دریچه‌ی هوای ورودی هم به قدری پایین قرار گرفته که عملاً کارایی خاصی نداشته و نکته‌ی جدیدی را به نمای جلوی خودرو اضافه نمی‌کند. چراغ‌های مه‌شکن هم با طراحی دایره‌ای خود بسیار قدیمی بوده و بهتر بود اندکی پیچیدگی در طراحی آن‌ها در نظر گرفته شود.
در نمای جانبی خودرو اما تیبا 2 علی‌رغم اینکه به یک مدل هاچ‌بک تبدیل شده اما سعی در حفظ طرح کلی تیبا کرده است، با این وجود خطوط و برجستگی‌های استفاده شده در نمای جانبی خودرو هماهنگی اصولی با یکدیگر ندارند و از این حیث، نمای جانبی خودرو می‌توانست به مراتب بهتر طراحی شود. اما به نقطه‌ی قوت اصلی خودرو یعنی نمای عقب می‌رسیم، جایی که طراحی زیبای چراغ‌ها و سپر حجیم خودرو کمک زیادی به آن کرده است. از طرفی اگر نگاهی به تاریخچه‌ی خودروهای سدانی که به مدل هاچ‌بک تغییر یافته‌اند بیندازیم، با شکست‌های بزرگی در این بخش روبه‌رو می‌شویم، کاری که البته شرکت سایپا به خوبی از عهده‌ی آن برآمده است و تغییر شکل ستون عقب خودرو (C-pillar) موفقیت‌آمیز بوده است.
طراحی داخلی
کابین خودروی تیبا 2 در نهایت سادگی، المان‌های مدرنی را در خود جای داده است. از نظر ارگونومی، فضای داخلی بسیار مناسب بوده و تمامی دکمه‌ها و کنترل‌های داخل کابین به راحتی در دسترس هستند. خطوط شکسته و طرح‌های تیز به کابین تیبا 2 حس مدرنی افزوده است. راحتی صندلی‌های تیبا 2 هم به طرز غیرقابل‌باوری مناسب بوده و به خوبی اصطلاحاً سرنشینان را در بر می‌گیرند. در نقطه‌ی مقابل، مثل گذشته کیفیت مواد و پوشش‌های داخلی بسیار ضعیف بوده و استفاده از پلاستیک بی‌کیفیت در تمام قسمت‌ها به چشم می‌خورد؛ همچنین با وجود فضای پای قابل قبول در جلو و عقب خودرو، فضای سر در قسمت عقب حتی برای سرنشینانی با قد متوسط (175 سانتی‌متر) مناسب به نظر نمی‌رسد. امکانات و تجهیزات رفاهی استاندارد تیبا 2 عبارتند از سیستم تهویه‌ی مطبوع (کولر) دستی، صندلی عقب با قابلیت تاشدن مجهز به نگهدارنده قفل صندلی کودک (Isofix)، قابلیت تنظیم ارتفاع صندلی راننده و سیستم صوتی با قابلیت پخش MP3 و CD. علاوه بر این، امکانات رفاهی دیگری از جمله آینه‌های جانبی برقی، سیستم تهویه‌ی مطبوع اتوماتیک و شیشه بالابرهای برقی عقب به صورت سفارشی بر روی این مدل موجود هستند.
عملکرد و پیشرانه‌ی خودرو
شرکت داخلی مگاموتور این بار هم با کمک یک شرکت آلمانی دست به تغییر یک پیشرانه‌ی قدیمی و تولید یک پیشرانه‌ی تازه با عملکرد بهتر زده است. کمپانی آلمانی FEV که توسط رئیس انستیتوی ترمودینامیک کاربردی دانشگاه فنی آخن پایه‌گذاری شده است، حجم پیشرانه‌ی خودروی پراید را از 1.3 لیتر به 1.5 لیتر افزایش داده (یا به اصطلاح آن را Scale کرده است) تا با افزایش ضریب تراکم این موتور از مقدار تقریبی 8.5 به 9.7 قدرت و گشتاوری آن هم افزایش پیدا کند.
نتیجه‌ی کار پیشرانه‌ای شده که شرکت مگاموتور آن را M15GS-EU IV نامیده است. اگر به علت این نامگذاری توجه کنیم، حرف M از اول نام شرکت مگاموتور گرفته شده و عدد 15 به حجم موتور (1500 سی سی) اشاره دارد؛ حروف G و S هم به ترتیب از واژه‌ی «Gasoline» به معنای بنزین‌سوز و «Single» به معنای تک میل‌بادامک گرفته شدند. در نهایت استاندارد آلایندگی این خودرو یورو 4 بوده که با حروف EU IV در جلوی نام پیشرانه مشخص شده است. این پیشرانه توانایی تولید حداکثر توان 82 اسب بخار را در دور موتور 5200 دور بر دقیقه دارد که تقریباً 27% از موتور پراید بیشتر است و همچنین حداکثر گشتاور آن به 127 نیوتن متر در 4000 دور بر دقیقه رسیده که با افزایشی 18% همراه بوده است. البته این تغییرات بوجود آمده در قوای محرکه‌ی خودرو باعث شده تا گیربکس پراید عملاً در این مدل کارکرد مناسبی نداشته باشد و از این بابت، تغییراتی در سیستم انتقال قدرت تیبا 2 هم صورت گرفته تا سازگاری بهتری میان اجزای مختلف خودرو صورت بگیرد.
در بحث عملکرد، خودروی تیبا 2 قابل رقابت با خودروهایی از جمله پژو 206 است. یکی از مشکلات اصلی تیبا 2 را می‌توان شتاب‌گیری ضعیف آن به حساب آورد اما با افزایش دور موتور، قدرت بالاتر پیشرانه‌ی تیبا 2 خود را نشان داده و رقابت را از سایر رقیبان می‌برد. در عین حال، عایق‌بندی صوتی خودرو به خوبی صورت نگرفته و به خصوص با افزایش سرعت و دور موتور، ورود سر و صدای پیشرانه‌ی خودرو به داخل کابین بیش از حد قابل تحمل است.
ایمنی خودرو
خودروی تیبا 2 علی‌رغم وجود اشکالات و ضعف‌های ایمنی متعدد، در مجموع به مراتب سطح ایمنی بالاتری در مقایسه با خودروهای پلتفرم X100 سایپا از جمله سایپا 111 دارد. یکی از علت‌های این موضوع را می‌توان استحکام بالاتر ستون‌های میانی (B-pillar) خودرو در مقایسه با پراید دانست که عملکردی بهتری را در برخوردهای جانبی برای آن به ارمغان آورده است. با این وجود همچنان فاصله‌ی زیادی بین ایمنی این خودرو با استانداردهای جهانی این کلاس وجود دارد، فاصله‌ای که به نظر نمی‌رسد به این زودی‌ها کم شود! شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران در اسفندماه سال 1395 طی آخرین گزارش خود به ارزیابی این خودرو پرداخته است. تیبا 2 در کلاس قیمتی 250 الی 500 میلیون ریال با کسب تنها یک ستاره‌ی کیفی در جایگاه شانزدهم لیست از بین 16 خودروی مورد ارزیابی قرار گرفته است! یعنی بدترین عملکرد ممکن در کلاسی که چندان خودروهای خوشنامی را در خود جای نداده و حتی عملکرد خودروی چینی بحث‌براگیز MVM 110s یک جایگاه بالاتر از تیبا 2 قرار گرفته است. البته خودروی سایپا 111 به دلیل قیمت پایین‌تر در کلاس دیگری ارزیابی شده و نمی‌توان مقایسه‌ی دقیقی با آمار و ارقام بین این خودرو و تیبا 2 انجام داد، هر چند همانطور که گفته شد به نظر می‌رسد که تیبا 2 از ایمنی بهتری نسبت به این خودرو برخوردار باشد.
تجهیزات و امکانات ایمنی و امنیتی استاندارد تیبا 2 عبارتند از سیستم ترمز ضد قفل (ABS)، دو عدد کیسه‌ی هوای ایمنی برای راننده و سرنشین جلو، سیستم سرقت ضد قفل (Immobilizer) و قفل صندلی کودک (Isofix).
جمع‌بندی
خودروی تیبا 2 را می‌توان یکی از مدل‌های موفق شرکت خودروسازی سایپا به حساب آورد. پیشرانه‌ی نسبتاً قدرتمند این مدل باعث شده تا تیبا 2 در مقایسه با رقیبانی چون پژو 206 سرحال‌تر به نظر برسد. طراحی خودرو هم اگر چه بی عیب و نقص نیست، اما جای تحسین دارد و همینکه مدل هاچ‌بک خودرو به یک فاجعه تبدیل نشده، در نوع خودش قابل قبول است! در نهایت، ممکن است افزایش قیمت خودرو قابلیت خرید آن را برای قشر متوسط پایین بیاورد ولی تیبا 2 در مجموع می‌تواند به عنوان یک گزینه‌ی شهری مناسب و جوان‌پسند خودنمایی کند.
